باب: فضل
صلاة العصر.
15. İKİNDİ NAMAZINI TERK EDEN KİMSE
حدثنا
معاذ بن فضالة
قال: حدثنا
هشام، عن يحيى،
هو ابن أبي
كثير، عن أبي
قلابة: أن أبا
المليح حدثه
قال:
كنا
مع بريدة في
يوم ذي غيم،
فقال: بكروا
بالصلاة، فإن
النبي صلى
الله عليه
وسلم قال: (من
ترك صلاة
العصر حبط
عمله).
[-553-] Ebu Melîh'ten şöyle nakledilmiştir: "Bulutlu bir günde bir
gazvede Büreyde ile beraberdik. Bize: 'İkindi namazını erken kılın!' diye
talimat verdi. Sonra Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem'in şöyle buyurduğunu
nakletti: Kim ikindi namazını terk ederse, ameli boşa gider.
Tekrar: 594.
AÇIKLAMA: (İkindi Namazını Terk Eden Kimse) Bu başlık,
ikindi namazını terk edenin hükmünü araştırmak İçin konmuştur.
(ameli boşa gider) Hanbelîler ve onlar gibi namazı terk edenin
tekfir edileceği görüşünde olanlar, bu hadisin zahirini esas almışlardır. Ancak
onlara ne şekilde cevap verildiği daha önce geçmişti. Eğer onların dediği gibi
olsaydı, namazı terk edenin küfre girmesi, İkindi namazına özgü bir konu
olmazdı.
Çoğunluk âlimler (cumhur) ise, hadisi te'vil etmiştir. Ancak
te'vili noktasında farklı görüşler ileri sürmüşlerdir. Bazıları namazı terk
etme sebebini te'vil ederken, diğer bazıları amelin boşa çıkmasını te'vil
etmiştir. Namazın terk edilmesinden maksadın, onun farz olduğunu İnkâr ederek
terk etme olduğunu söyleyenler olduğu gibi, farz olduğunu kabul etmekle
birlikte namazı önemsemeyenler ve namaz kılanlarla alay edenler olduğunu
söyleyenler de olmuştur. Buradaki anlam ilk anda, sahâbînin ilk anladığı anlam
olup bir tefrit olarak kabul edilmiştir. Ancak bu da tenkit edilmiştir.
Sahabenin bu hadisi anlaması, diğerlerinin anlama şeklinden daha doğrudur. Bu
da yukarıda kaydedildi. Namazı terk edenden maksadın, namaz emri karşısında
tembel davranan kimseler olduğu da İleri sürülmüştür. Onlara göre buradaki vaîd
(tehdid), şiddetli bir paylama içindir. Hadisin zahirî anlamı ise, "Zina
eden, zina ettiği esnada mümin değildir" hadisinde olduğu gibi alınamaz.
Kimileri de, hadiste bahsi geçen ameli, namazı terk etmeye neden
olan dünya menfaati elde etmeye yönelik bir çaba olarak yorumlamıştır. Bu durumda
amelin boşa çıkması demek, namazı terk edenin yaptığı işin yararını görememesi
demektir.
Bu tevillerin en güzeli, buradaki vaîdin, aşırı bir paylama
sadedinde söylendiğini, dolayısıyla hadisin zahirinin kasdedilmediğini
söyleyenlerin görüşüdür. Doğrusunu en iyi Allah bilir.